Bài thơ này mình ngẫu nhiên thấy sáng nay lúc ngủ dậy. Điều thú vị là cả bài thơ chẳng có động từ nào, nhưng đó là chuyện của tác giả. Còn dịch giả tự xưng thì khả năng có hạn, nên xoay sở thế nào được thì xoay 🙂
Nhưng trước hết chúng ta nghe nhạc đã, một clip khá dễ thương. Bạn soprano mình hoàn toàn không biết, nhưng hát cũng đủ dễ thương mà. Nhân tiện nói thêm, vẫn là bác Rimsky-Korsakov phổ nhạc.
Nikolai Rimsky-Korsakov “Shopot, robkoye dykhan’ye (“Шёпот, робкое дыханье”)
Trong một ngày cuối tuần đầy những ức chế, ma xui quỷ khiến thế nào mình lại mở album “In the Still of Night” của Anna Netrebko – Daniel Barenboim. Và ngẫu nhiên chú ý đến bài này:
Kể ra thì chất lượng hình ảnh của clip không lấy gì làm tuyệt hảo, nhưng âm thanh thì ổn 🙂
Theo như thông tin của recmusic thì đây vốn là một bài thơ của Lord Byron “Turkish tale”, trong The Bride of Abydos, xuất bản năm 1813.
Turkish tale
George Gordon Byron
This rose to calm my brother’s cares
a message from the Bulbul bears;
It says to-night he will prolong
For Selim’s ear his sweetest song;
And though his note is somewhat sad,
He’ll try for once a strain more glad,
With some faint hope his alter’d lay
May sing these gloomy thoughts away.
Sau đó, bài thơ này được Ivan Ivanovich Kozlov (1779-1840) chuyển dịch sang tiếng Nga (cũng năm 1813 – thông tin này là của recmusic, mình chịu không kiểm chứng được), và được Nikolai Rimsky-Korsakov phổ nhạc năm 1882 thành romance “Песня Зулейки” mà Anna Netrebko thể hiện trong clip trên (đoạn từ 6:11 kể từ đầu clip cho đến cuối).
Kể ra, nếu vào thời nay thì chắc cụ Kozlov đã bị ném đá tơi bời vì dịch sai chứ chẳng chơi, cầu thánh A-la phù hộ cho linh hồn của cụ. Còn Nina thì không phải dịch giả chuyên nghiệp, nên dịch chơi từ bản tiếng Nga của cụ (dù sao đây mới là bản được Rimsky-Korsakov dùng để phổ nhạc) như sau:
Песня Зулейки Иван Козлов
Любовник розы-соловей
прислал тебе цветок свой милый:
он будет песнею своей
всю ночь пленять твой дух унылый.
Он любит петь в тиши ночей,
и дышит песнь его тоскою;
Но, обнадеженный мечтою,
споёт он песню веселей.
И с думой тайною моей
тебя коснется пенья сладость
и напоёт на сердце радость
любовни розы-соловей.
1813
Khúc hát nàng ZyuleykaIvan Kozlov
Chim họa mi – người tình của hoa hồng
gửi tặng em đóa hoa trìu mến nhất:
suốt cả đêm họa mi đem giọng hát
quyến rũ hồn em buồn bã muôn phần.
Họa mi thích hát trong đêm yên lặng
những khúc ca thấm đẫm nỗi buồn;
Nhưng được ước mơ chắp cánh cho hy vọng,
Nên họa mi sẽ hát vui hơn.
Và vị ngọt trong tiếng hát họa mi
sẽ hé mở tâm tưởng tôi giấu kín
Chim họa mi – người tình của hoa hồng
Sẽ ca niềm vui cho trái tim yêu mến.
1813
Biết nói thế nào nhỉ – một khúc ca nhẹ nhàng, có chút u buồn ban đầu, nhưng luôn thấy hy vọng và lạc quan… Ừ, thì mình cũng phải cố lạc quan thôi…
Còn về phần download, vì mình đã lỡ upload cả album của kiều nữ rồi, nên lại giới thiệu giọng hát của nàng thôi, dù sao thì bài này nàng hát cũng đẹp, mà mình vốn lười mà…
Download:
Nikolai Andreyevich Rimsky-Korsakov (1844-1908), “Pesnja zjulejki”, op. 26 no. 4 (1882) Anna Netrebko, soprano Daniel Barenboim, piano
Update: Vừa mới đọc lại bản dịch, và giật mình vì dịch sai tên – Khúc hát nàng Zyuleyka, chứ không phải là Khúc hát Zyuleyki. May quá, chắc chưa ai kịp đọc, keke
Tháng tư luôn luôn là một tháng vất vả. Nhưng trời đã vào xuân (mặc dù ở TPHCM này thì nóng chết người). Sau mấy ngày mệt mỏi, mình bèn tự thưởng cho mình một bài thơ của bá tước Aleksei Konstantinovich Tolstoi, một người thông minh, hài hước và đồng thời là con trai của một phụ nữ đẹp. Đã thế, bài thơ này còn được Nikolai Rimsky-Korsakov phổ nhạc, mặc dù mình chưa tìm ra ai trình bày romance này.
Mà kể cũng lạ, mình chưa bao giờ quan tâm đến mặt mũi bác A.K.Tolstoi, nay xin bổ khuyết, đây là tranh vẽ bác ấy lúc còn trẻ, đẹp trai loãng mạn ra trò, con cún cũng rất xinh 🙂 Continue reading →
Chiều nay tự dưng muốn nghe lại Khúc hát nàng Solveig, và vì đang ở cơ quan nên đành tìm trên youtube. Và sau một hồi nghe thì lại thấy một romance của Rimsky-Korsakov do kiều nữ Netrebko trình bày hồi năm 2008 ở Vienna.
Lâu quá chẳng dịch được bài thơ nào, mình đành kiếm một bài ngắn để lấy lại thói quen…
* * *
Александр Пушкин
На холмах Грузии лежит ночная мгла;
Шумит Арагва предо мною.
Мне грустно и легко; печаль моя светла;
Печаль моя полна тобою,
Тобой, одной тобой… Унынья моего
Ничто не мучит, не тревожит,
И сердце вновь горит и любит — оттого,
Что не любить оно не может.
* * *
Aleksandr Pushkin
Sương đêm phù trên đồi Gruzia;
Bên tôi rì rào sông Aragva.
Tôi buồn nhẹ; một nỗi buồn tươi sáng;
Nỗi buồn tôi đầy hình bóng của nàng,
Chỉ mình nàng thôi… không gì hành hạ,
Không có điều gì quấy nhiễu hồn tôi.
Và trái tim lại yêu và lại cháy –
Vì không thể nào không yêu được nữa rồi.
Tiếp tục lăng xê cho album của Anna Netrebko
Nikolai Andreyevich Rimsky-Korsakov (1844-1908) , “Na kholmakh Gruziji”, op. 3 no. 4. Anna Netrebko, soprano Daniel Barenboim, piano
Một góc của Nina ... 