Hồ Baikal – Andrei Voznesensky

Một bài thơ được đặt hàng dịch, có thể do nó phù hợp với tình hình nóng bỏng hiện giờ chăng? Cá nhân mình thì không thích bài thơ này lắm, nhưng chả hiểu sao vẫn dịch được

Hồ Baikal.
Hình ảnh trên mạng, chỉ có tính minh họa.

ОЗЕРО Андрей Вознесенский Я ночью проснулся. Мне кто-то сказал: “Мертвое море – священный Байкал”. Я на себе почувствовал взор, Будто я моря убийца и вор. Слышу – не спит иркутянин во мгле. Курит. И предок проснулся в земле. Когда ты болеешь, все мы больны. Байкал, ты хрустальная печень страны! И кто-то добавил из глубины: “Байкал – заповедная совесть страны”. Плыл я на лодке краем Байкала. Вечер подсвечивал вполнакала. Но неужели наука солгала Над запрокинутым взором Байкала? И неужели мы будем в истории – “Эти, Байкал загубили которые?” Надо вывешивать бюллетень, Как себя чувствует омуль, тюлень. Это не только отстойников числа – Совесть народа должна быть чистой. Вот почему, указав показуху, Борются наши прорабы духа, Чтоб заповедником стало озеро, Чтоб его воды не целлюлозило, Чтобы никто никогда не сказал: “Мертвое море – священный Байкал”.

HỒ Andrei Voznesensky Tỉnh giấc giữa đêm. Có người bảo tôi: “Baikal thần thánh là Biển Chết”. Tôi cảm nhận một cái nhìn khốc liệt Cứ như tôi – kẻ trộm, giết biển kia. Tôi lắng nghe – người Irkut không ngủ Hút thuốc trong sương. Cha ông thức giấc. Khi người ốm, tất cả chúng ta cũng ốm. Ôi Baikal, lá gan mỏng mảnh của nước ta! Và ai đó từ hồ sâu nói tiếp: “Baikal – lương tâm bảo tồn quốc gia” Tôi bơi thuyền khắp quanh bờ hồ nước. Buổi chiều đang thắp nến mơ hồ.. Nhưng không lẽ khoa học đi nói dối Trước cái nhìn lật ngược của Baikal? Và không lẽ rồi đây trong lịch sử Chúng ta sẽ là kẻ bức tử Baikal? Chắc là cần phải treo bảng thông tin, Cá hồi trắng, hải ly khỏe hay đang ốm Đó không phải là số những thằng khốn Lương tâm nhân dân cần phải sáng trong. Vì vậy nên, các đạo đức gia Tích cực đấu tranh, chỉ ra bệnh thành tích Để hồ nước thành khu bảo tồn đích thực Để nước hồ không chứa xel-lu-lô Để không ai có thể nói bao giờ “Baikal thần thánh là Biển Chết”.

 

“Vĩ cầm Paganini” – ca khúc của Karel Gott

Mình là thế hệ đi sau, nên không biết nhiều về ca sĩ người Tiệp Karel Gott (hay là người Sec nhỉ?). Chỉ biết, đó là một trong những ca sĩ nổi tiếng nhất người Tiệp, đã từng được gọi là vua nhạc pop của Tiệp Khắc.

Biết đến ca sĩ này cũng chỉ là ngẫu nhiên – ngẫu nhiên trong một chương trình nào đấy nghe được/xem được clip cũ của Karel Gott bài hát “Vĩ cầm Paganini”.

Запись с телефестиваля “Песня-78”. Слова З. Боровец, русский текст А. Вознесенский.

“Đám cháy ở Trường Đại học Kiến trúc” – Andrei Voznesensky

Hôm nay nhờ chị Quỳnh Hương nói, mình mới biết rằng bốn câu thơ mà chị USY dịch rất hay

“Прощай, архитектура! Пылайте широко, коровники в амурах, сортиры в рококо!”

Vĩnh biệt nhé những giáo khoa kiến trúc Những chuồng bò ngự các nàng thơ, Dãy nhà xí mốt rô cô cô, Hãy phủ bụi cho dày vào nhé

(Chị USY dịch)

là trích từ bài thơ “Đám cháy ở Trường Đại học Kiến trúc” của Voznesensky.

Nhân lúc … trong người hơi khó chịu, mình bèn sản xuất một bản dịch… cho đỡ chán đời…

ПОЖАР В АРХИТЕКТУРНОМ ИНСТИТУТЕ Андрей Вознесенский   Пожар в Архитектурном! По залам, чертежам, амнистией по тюрьмам – пожар, пожар! По сонному фасаду бесстыже, озорно, гориллой краснозадой взвивается окно! А мы уже дипломники, нам защищать пора. Трещат в шкафу под пломбами мои выговора! Ватман – как подраненный, красный листопад. Горят мои подрамники, города горят. Бутылью керосиновой взвилось пять лет и зим… Кариночка Красильникова, ой! горим! Прощай, архитектура! Пылайте широко, коровники в амурах, сортиры в рококо! О юность, феникс, дурочка, весь в пламени диплом! Ты машешь красной юбочкой и дразнишь язычком. Прощай, пора окраин! Жизнь – смена пепелищ. Мы все перегораем. Живешь – горишь. А завтра, в палец чиркнувши, вонзится злей пчелы иголочка от циркуля из горсточки золы… …Все выгорело начисто. Милиции полно. Все – кончено! Все – начато! Айда в кино! 1957

ĐÁM CHÁY Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC Andrei Voznesensky   Cháy, cháy trường kiến trúc Từng bản vẽ, từng phòng Lệnh ân xá khỏi ngục Ôi, đám cháy đùng đùng! Trên mặt tiền ngái ngủ Cửa sổ đang cháy bùng Như chú khỉ đỏ đít Không một chút ngượng ngùng! Chúng tôi làm đíp-lôm Đã tới lúc bảo vệ Bản án của chúng tôi đang run rẩy trên kệ! Giấy vẽ – như mùa lá Bị thương rụng đỏ sàn Giá vẽ cũng cháy rực Những thành phố tan hoang. Thêm một chai dầu hỏa Năm năm học đắng cay… Ka-ri-na yêu quý! Chúng mình đang cháy đây! Vĩnh biệt, trường Kiến trúc! Chuồng bò ngự nàng thơ Nhà xí rốc-cô-cô Cứ cháy to lên nhé! Ôi phượng hoàng, tuổi trẻ, Luận văn trong lửa hồng! Vung vẩy chiếc váy đỏ Thè lưỡi nhại lung tung. Vĩnh biệt, rìa giấy nhé! Đời thay những đám tro Chúng ta đang cháy cả Sống là cháy, đừng lo. Ngày mai bốc nắm tro Nhận cú đâm đau buốt Hơn ong đốt ngón tay Kim compa sắc nhọn… … Tất cả đã cháy sạch Cả trường đầy công an. Mọi sự – chấm hết! Mọi sự – bắt đầu! Nào đi xem phim mau! 1957

Tử đinh hương – thơ Andrei Voznesensky

Mình thấy bài thơ này đã hơi lâu lâu (lâu đến nỗi chẳng nhớ là tháng trước hay hai tháng trước nữa), cũng đã định dịch vì nó ngắn, nhưng lại chùn bước vì nó quá khó hiểu. Sau khi trao đổi với chị USY thì có vẻ … cũng hiểu được lờ mờ bài thơ, vì vậy mà uống thuốc liều giới thiệu bản dịch

СИРЕНЬ Андрей Вознесенский Сирень похожа на Париж, горящий осами окошек. Ты кисть особняков продрогших серебряную шевелишь. Гудя нависшими бровями, страшен от счастья и тоски, Париж, как пчелы, собираю в мои подглазные мешки.

TỬ ĐINH HƯƠNG Andrei Voznesensky Quanh tử đinh hương dày đặc ong vàng Giống như Paris cửa sổ ai rực cháy Tay em khẽ rung cành bạc đầy Những ngôi nhà lạnh giá đang run rẩy Lông mày tôi ồn ào nhấp nháy Trông đáng sợ vì hạnh phúc lẫn buồn đau Paris như đàn ong tôi uống vào quầng mắt thẳm sâu

Họa sĩ và người mẫu – Andrei Voznesensky

Hôm nay cảm thấy hơi khó chịu vì … những người nhạy cảm… Hehe, chắc mình là dạng tâm hồn khô như ngói rồi, không nhạy cảm được như ai…

Được cái blog dù sao cũng là nơi hơi hơi cá nhân, ai nhạy cảm thì… đừng đọc blog mình làm gì, dù mình chẳng ám chỉ ai đâu. Kiểu gì thì Voznesensky viết bài này cũng ba mươi mấy năm rồi, và chắc ông ấy không biết bạn là người nhạy cảm…

ХУДОЖНИК И МОДЕЛЬ Андрей Вознесенский Ты кричишь, что я твой изувер, и, от ненависти хорошея, изгибаешь, как дерзкая зверь, голубой позвоночник и шею. Недостойную фразу твою не стерплю, побледнею от вздору. Но тебя я боготворю. И тебе стать другой не позволю. Эй, послушай! Покуда я жив, жив покуда, будет люд тебе в храмах служить, на тебя молясь, на паскуду. 1973

HỌA SĨ VÀ NGƯỜI MẪU Andrei Voznesensky Em kêu ca, rằng tôi là đao phủ Và trong cơn giận dữ lại càng xinh Em uốn cong như con thú láo xược Chiếc cổ mình, và cả sống lưng xanh Lời nói em ngu ngốc không chịu nổi Tôi tái xanh vì nghe chuyện tầm phào Nhưng tôi vẫn coi em như thần thánh Nên không cho em thành người khác được nào. Và nghe đây! Chừng nào tôi còn sống Chừng nào tôi còn sống, em ơi Người ta sẽ còn tôn thờ em trong điện Còn cầu khấn em cơ đấy, đồ tồi. 1973

Romance – Andrei Voznesensky

Thật sự Nina không hiểu lắm, tại sao đại từ nhân xưng “Ты” trong bài thơ dưới đây Andrei Voznesensky lại viết hoa. Cứ theo câu thơ “Я – вечный Твой поэт, вечный Твой любовник” mà suy thì “Ты” ở đây rõ ràng là một người phụ nữ trần tục, chứ không phải là thánh thần thiêng liêng gì. Vậy cớ sao lại viết hoa nhỉ?

Chính vì không hiểu, nên trong bản dịch, Nina dịch đại từ này thành “em”, và không viết hoa…

РОМАНС Андрей Вознесенский Запомни этот миг. И молодой шиповник. И на Твоем плече прививку от него. Я – вечный Твой поэт и вечный Твой любовник. И – больше ничего. Запомни этот мир, пока Ты можешь помнить, а через тыщу лет и более того, Ты вскрикнешь, и в Тебя царапнется шиповник… И – больше ничего.

ROMANCE Andrei Voznesensky Hãy nhớ lấy khoảnh khắc này em nhé. Gai tầm xuân non đâm nhẹ vai em. Anh là thi sĩ, là người tình vĩnh cửu. Chỉ thế thôi, và không có gì thêm. Cố nhớ lấy thế giới này em nhé. Ngàn năm sau, hoặc có thể lâu hơn, Em sẽ kêu, gai tầm xuân chạm khẽ… Chỉ thế thôi, và không có gì thêm.

Một bài thơ không đề của Andrei Voznesensky

Phải nói là Voznesensky làm thơ dài là chính. Nhiều bài rất … độc đáo, nhưng thấy độ dài của nó là phát nản, tựa như bài Giã biệt trường Bách khoa mà mình mới dịch. Nhưng tìm mãi cũng ra một bài thơ ngắn…

«Поле васильковое» на Яндекс.Фотках

* * * Андрей Вознесенский Поглядишь, как несметно разрастается зло — слава богу, мы смертны, не увидим всего. Поглядишь, как несмелы табуны васильков — слава богу, мы смертны, не испортим всего.

* * * Andrei Voznesensky Hãy nhìn kia, điều ác Lớn mạnh lên vô chừng – May ta không sống mãi, Để thấy hết tận cùng. Hãy nhìn kìa, hoa tím Thỉ xa thật yêu kiều – May ta không sống mãi, Để phá hết mọi điều.

Giã biệt Trường Đại học Bách khoa

Bài thơ này không rõ Voznesensky viết tặng cho trường ĐH Bách khoa nào – theo tiểu sử thì ông tốt nghiệp Đại học kiến trúc Moskva và … kỷ niệm dịp này bằng mấy câu thơ

“Прощай, архитектура! Пылайте широко, коровники в амурах, сортиры в рококо!”

Vĩnh biệt nhé những giáo khoa kiến trúc Những chuồng bò ngự các nàng thơ, Dãy nhà xí mốt rô cô cô, Hãy phủ bụi cho dày vào nhé

(Chị USY dịch)

Không biết nên không dám phán bừa, Nina xin tạm coi là một trường Bách khoa nào đó. Tuy nhiên bài thơ rất vui vẻ, trẻ trung, hừng hực chất sinh viên, một chút…buồn ly biệt, một chút sên sến và chút gì đó không biết nữa, tổng hợp tạo nên một cái gì đó (à, một bài thơ) quyến rũ. Tất nhiên Nina không hy vọng mình truyền đạt được thành công…

ПРОЩАНИЕ С ПОЛИТЕХНИЧЕСКИМ Андрей Вознесенский Большой аудитории посвящаю В Политехнический! В Политехнический! По снегу фары шипят яичницей. Милиционеры свистят панически. Кому там хнычется?! В Политехнический! Ура, студенческая шарага! А ну, шарахни по совмещанам свои затрещины! Как нам мещане мешали встретиться! Ура вам, дура в серьгах-будильниках! Ваш рот, как дуло, разинут бдительно. Ваш стул трещит от перегрева. Умойтесь! Туалет – налево. Ура, галерка! Как шашлыки, дымятся джемперы, пиджаки. Тысячерукий, как бог языческий, Твое Величество – Политехнический! Ура, эстрада! Но гасят бра. И что-то траурно звучит “ура”. 12 скоро. Пора уматывать. Как ваши лица струятся матово. В них проступают, как сквозь экраны, все ваши радости, досады, раны. Вы, третья с краю, с копной на лбу, я вас не знаю. Я вас люблю! Чему смеетесь? Над чем всплакнете? И что черкнете, косясь, в блокнотик? Что с вами, синий свитерок? В глазах тревожный ветерок… Придут другие – еще лиричнее, но это будут не вы – другие. Мои ботинки черны, как гири. Мы расстаемся, Политехнический! Нам жить недолго. Суть не в овациях, Мы растворяемся в людских количествах в твоих просторах, Политехнический. Невыносимо нам расставаться. Я ненавидел тебя вначале. Как ты расстреливал меня молчанием! Я шел как смертник в притихшем зале. Политехнический, мы враждовали! Ах, как я сыпался! Как шла на помощь записка искоркой электрической… Политехнический, ты это помнишь? Мы расстаемся, Политехнический. Ты на кого-то меня сменяешь, но, понимаешь, пообещай мне, не будь чудовищем, забудь со стоющим! Ты ворожи ему, храни разиню. Политехнический – моя Россия!- ты очень бережен и добр, как бог, лишь Маяковского не уберег… Поэты падают, дают финты меж сплетен, патоки и суеты, но где б я ни был – в земле, на Ганге,- ко мне прислушивается магически гудящей раковиною гиганта ухо Политехнического!

GIÃ BIỆT TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA Andrei Voznesensky Tặng giảng đường lớn Đến Bách khoa! Đến Bách khoa! Đèn pha trên tuyết xèo như trứng lập là Các chú công an huýt còi sợ hãi Ai khóc than hớt hải?! Đến Bách khoa Ôi các bạn sinh viên, u-ra Nào cùng động đậy Góp chung những vỡ nứt Ối chà những kẻ thị dân Ngăn cản không cho ta gặp mặt Hoan hô những kẻ ngốc Đeo hoa tai to như chiếc đồng hồ Miệng như hốc cây há thật là to Ghế các cậu nứt vì nóng vãi Đi rửa đi. Nhà vệ sinh bên trái Hoan hô xóm nhà lá! Áo quần bốc hơi như thịt nướng mùa hè như thần phật nghìn mắt chói lòa Tâu bệ hạ Bách khoa Hoan hô sân khấu! Nhưng đèn vội tắt rồi Và tiếng hoan hô nghe như tiếng than ôi 12 giờ đêm. Đã đến lúc chuồn mặt bạn bè sao mờ ra dài thuỗn Trên khuôn mặt, như trên màn ảnh rộng Hiện mọi đau thương, thất vọng, vui buồn Kìa cô em đứng thứ ba Mái tóc trên trán lòa xòa Chúng ta chưa quen biết nhưng ta yêu em! Các cậu cười gì? Các cậu khóc gì? Liếc dọc liếc ngang, viết gì vào sổ? Cậu mặc áo xanh, có điều gì thế? Mà trong mắt là ngọn gió thoáng lo âu… Những người khác rồi sẽ tới – lãng mạn hơn nhưng không phải là các bạn – là những người khác. Ủng tôi đen như quả cân trĩu nặng Ta chia tay nhau, hỡi Bách khoa! Ta sống chẳng bao lâu! Danh vọng chỉ phù hoa Chúng ta hòa tan trong biển đời sôi động Trong không gian của người lớn rộng Bách khoa Thật khó khăn, khi ta phải cách xa. Những phút ban đầu ta ghét căm người Sự thinh lặng của người làm tim ta đầy oan ức Trong giảng đường lặng câm ta đi như trong ngục Chúng ta thù nhau hồi đó, Bách khoa Và đến khi ta gặp khó khăn Mẩu giấy cứu nguy đến như tia lửa điện Bách khoa hỡi người có còn nhớ đến? Ta chia tay nhau, hỡi Bách khoa! Những kẻ khác rồi sẽ đến thay ta nhưng nếu hiểu thì xin người hãy hứa đừng độc ác với những người xứng đáng! Hãy quyến rũ, hãy bỏ bùa mê với anh chàng vụng về nhút nhát Bách khoa hỡi – như nước Nga thu nhỏ Rất hiền lành, như thượng đế trên cao Nhưng Maiakovsky người chẳng bảo vệ được nào… Các nhà thơ ngã xuống làm những đòn nghi binh giữa những ồn ào nhặng xị và chuyện ngồi lê đôi mách lăng nhăng nhưng dù tôi ở đâu – trong nấm mồ, hay trong nước sông Hằng tôi biết người đang nghe tôi như vỏ ốc vo vo kỳ diệu cái tai của người khổng lồ Bách khoa!